Van Koningstaarten tot een winkel vol met (dubbele) worstenbroden en appelbollen. Tradities waar we trouw aan meedoen.

Bij Drie Koningen hoort de koningentaart. Over het ontstaan van Verloren Maandag doen heel veel verhalen de rondte. Wat zijn die verhalen?

De koningentaart, oftewel galette des rois, tortell of king cake, is vrij plat en lijkt een beetje op de frangipane. Hij is heerlijk gevuld met spijs. En dus met een kleine verrassing!

Zelfs over het aansnijden is goed nagedacht. Ook het spelletje moet zo eerlijk mogelijk gespeeld worden. De traditie geeft aan dat je de taart in punten moet snijden, maar dan één punt meer dan het aantal aanwezigen. Dit is voor de zekerheid. Voor als er toevallig een ‘arme hongerige’ langskomt. Het is ‘het part van de goede God’. Vervolgens kruipt de jongste van de aanwezigen onder tafel en deze roept de namen van alle aanwezigen in willekeurige volgorde, die een stuk nemen. Volgens de eeuwenoude traditie, die internationaal gevierd wordt, mag degene die de boon in zijn taart vindt die dag de kroon dragen en is dus de koning of koningin. Bij sommige verhalen staat nog bij dat de koning of koningin mag bepalen wat er die dag gegeten wordt en… de koning zorgt volgend jaar voor de taart!

Het verhaal geldt natuurlijk ook voor dit jaar, alleen hebben we vanwege Covid-19 1 persoonstaartjes. En in een enkel taartje zit dus een boon… eet vooral niet te snel, want de boontjes zijn niet groot! We zijn op woensdag altijd gesloten, vandaar dat we de taartjes dinsdag 5 januari in de winkel hebben.

De maandag na Driekoningen is het weer Verloren Maandag! Tijd voor appelbollen en dubbele Belgische worstenbroden. Een heerlijke Belgische traditie waar wij weer volop aan mee doen. Jij ook? Alleen deze maandag hebben we dubbele worstenbroden!

Vooral in Vlaanderen en dan met name in de provincie Antwerpen vieren we deze dag nog volop. Dichterbij de stad Antwerpen zijn er zelfs bakkerijen die alleen appelbollen en worstenbroden verkopen. Wij hebben het normale assortiment, maar wel veel minder brood en koffiekoeken dan normaal.

Waar komt deze dag vandaan? Er zijn meerdere verhalen:

Het oudste verhaal gaat terug naar de tijd waarin Jozef en Maria hun 12-jarige zoon Jezus verloren waren en hem na drie dagen in Jeruzalem terugvonden.

De maandag zou verloren of verzworen zijn omdat de ambtenaren hun een aflegden en die dag gingen feesten en niet naar het werk kwamen. De dag was dus verloren. Om de feesten betaalbaar te houden, kreeg men een goedkoop vleesbroodje. Omdat er meerdere maandagen waren dat de ambtenaren hun eed aflegden dus daarom is er bijvoorbeeld in Aalst in oktober een Verloren Maandag.

Koppermaandag is de Nederlandse variant. Vrij vertaald betekent kopperen ‘zich tegoed doen aan warme drank en spijs’. Deze legende komt uit de 18e eeuw. De tijd van de machtige gilden. Zij werkten deze dag niet omdat hun nieuwjaarsfeest gevierd werd en omdat de gildeboeken met daarin hun rechten en plichten aan de Antwerpse Lakenhal voorgelezen werden. Hierna was het tijd voor een borrel.

De herbergiers waren niet gek. Zij wilden hun gasten zolang mogelijk in hun zaak houden. Een zoute lekkernij hielp hierbij. Men gebruikte goedkope vleessoorten zoals worst. Deze worst werd in brood verpakt. Het brood was overigens voor de hond en het vlees voor zijn baasje! Pas later toen er voedselschaarste was, werd het brood ook opgegeten en was het worstenbroodje geboren. Dit worstenbroodje krijgt men in veel kroegen op deze maandag gratis bij een drankje.

Uit de Antwerpse haven komt het verhaal dat de havenarbeiders de maandag na Driekoningen op kosten van de natiebaas gaan drinken. Ze kregen dan onverkoopbaar brood en vlees wat anders toch weggegooid zou worden. Deze vette hap werd ‘verloren brood’ genoemd waaruit vervolgens de naam Verloren Maandag gekomen is. Een andere variant linkt meer aan Driekoningen. Met Driekoningen vierde iedereen feest. De havenarbeiders kregen op zondag hun loon uitbetaald. De maandag na Driekoningen waren ze dus blut en moesten ze gaan bedelen voor worstenbroodjes. De bakker en slager gaven deze weg dus hun maandag was ‘verloren’.

Waar de appelbollen vandaan komen blijft onduidelijk. Men zegt dat deze culinaire lekkernij toegevoegd werd om de zoetekauwen tevreden te houden en omdat deze meer status had.

Vier je deze dag met ons mee? Alleen deze dag hebben we dubbele Belgische worstenbroden… dubbel zo lekker!